Khối nợ kinh khủng mà doanh nghiệp nhà nước đang ôm

Theo các báo cáo cho thấy, doanh nghiệp nhà nước đang ôm khối nợ kinh khủng gần chạm đến một nửa tổng giá trị mà họ có.

Nói cách khác, việc chi trả nợ sẽ cực kỳ khó khăn, nguy cơ vỡ nợ cũng rất lớn. Dĩ nhiên, phía nhà nước cũng đang tìm mọi cách để giải quyết. Có lẽ vì vậy mà xuất hiện những vụ việc trái khoáy như trạm thu phí BOT ở các tỉnh thành, giá xăng "nhảy múa" lăm le tăng mạnh, đề xuất tăng thuế VAT,...Mọi thứ sẽ nặng nề hơn nếu giải quyết không thỏa đáng, giải pháp đúng đắn không được đề ra và người dân sẽ gánh chịu tất cả.

Để rõ hơn về tin tức này, mời đọc "Doanh nghiệp Nhà nước 'ôm' nợ hơn 1,5 triệu tỷ đồng" đăng trên báo VnExpress như sau:

Có tổng tài sản hơn 3 triệu tỷ đồng, nhưng các tập đoàn, tổng công ty Nhà nước đang ôm khối nợ tới 1,5 triệu tỷ.

Báo cáo Chính phủ gửi tới Quốc hội về tình hình tài chính, kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh năm 2016 của 583 doanh nghiệp Nhà nước cho thấy, tổng tài sản các "ông lớn" tăng gần 4% so với năm 2015, lên hơn 3 triệu tỷ đồng. Trong đó, tài sản của các công ty mẹ - con trực thuộc số doanh nghiệp này hơn 2,8 triệu tỷ đồng, số các Công ty TNHH MTV còn lại 0,2 triệu tỷ, chiếm 8%. 

Cùng với tổng tài sản tăng, nợ phải trả của 583 doanh nghiệp Nhà nước cũng tăng 3%, lên mức trên 1,5 triệu tỷ đồng trong năm ngoái. Hệ số nợ phải trả trên vốn chủ sở hữu năm 2015 là 1,22 lần, trong đó tỷ lệ này tại 18 tập đoàn, tổng công ty là 3 lần. 

Theo báo cáo hợp nhất của một số tập đoàn, tổng công ty có nợ phải trả lớn, gồm Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) gần 487.000 tỷ đồng, công ty mẹ góp hơn 313.500 tỷ. Số nợ phải trả của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) cũng trên 338.580 tỷ đồng; Tập đoàn Công nghiệp Than & khoáng sản Việt Nam (Vinacomin) là 100.729 tỷ đồng; Tập đoàn Viễn thông Quân đội (Viettel) cũng nợ hơn 75.110 tỷ đồng... 


Ngoài nợ phải trả lớn, một số "ông lớn" còn có nợ quá hạn cao, không có khả năng trả, điển hình như Tổng công ty Giấy Việt Nam (dự án Nhà máy sản xuất bột giấy Phương Nam) khoản nợ quá hạn hơn 2.700 tỷ. Trong số này, nợ phải trả Bộ Tài chính khoảng 1.610 tỷ đồng. Ngoài ra, công ty con của Tổng công ty Giấy là Công ty TNHH một thành viên Nguyên liệu giấy Miền Nam cũng có khoản nợ quá hạn tại Chi nhánh Ngân hàng phát triển Kon Tum 504 tỷ đồng (gốc và lãi). Để "cứu" đơn vị trực thuộc, Tổng công ty Giấy đã có văn bản xin gia hạn nợ vay đến 1/1/2018 và trình cấp có thẩm quyền về cơ chế vay với phương án chuyển đổi 25 năm của dự án này. 

Dù nhiều tập đoàn, tổng công ty có số nợ phải trả lớn, vài chục nghìn tỷ tới trăm nghìn tỷ, nhưng số nợ này đã được tách khỏi nợ công (theo Luật Ngân sách Nhà nước) và các đơn vị này phải tự vay, tự trả. Riêng các khoản vay do Chính phủ bảo lãnh, nếu doanh nghiệp không trả được nợ thì ngân sách sẽ ứng trả thay, như trường hợp Tổng công ty Giấy Việt Nam.

Báo cáo tình hình "sức khoẻ" của các doanh nghiệp Nhà nước cũng cho thấy nhiều đơn vị đang kinh doanh thua lỗ. Tổng hợp báo cáo hợp nhất, 17 tập đoàn, tổng công ty đang lỗ luỹ kế 12.500 tỷ đồng. Doanh nghiệp đang gánh khoản lỗ lớn nhất là Tổng công ty Hàng hải Việt Nam (Vinalines) với hơn 5.000 tỷ; Tập đoàn Hoá chất Việt Nam (Vinachem) 1.300 tỷ đồng, hay Tổng công ty viễn thông Toàn cầu (Gtel) lỗ hơn 3.900 tỷ....

"Hiệu quả sản xuất kinh doanh và đóng góp của một số doanh nghiệp Nhà nước còn thấp, chưa tương xứng với nguồn lực Nhà nước đầu tư; nợ nần, thua lỗ, thất thoát lớn vẫn còn xảy ra", báo cáo Chính phủ nhận xét.

Bên cạnh đó, trách nhiệm của người quản lý doanh nghiệp Nhà nước chưa rõ ràng; công tác cán bộ, chính sách tiền lương, thưởng chưa phù hợp với cơ chế thị trường, chưa có tác động khuyến khích người lao động tăng năng suất lao động...

Khắc phục những tồn tại của các "ông lớn", một lần nữa báo cáo của Chính phủ lại nhấn mạnh tới việc cổ phần hoá, tái cơ cấu doanh nghiệp Nhà nước, quá trình đã được thực hiện vài năm nay nhưng vẫn đang ì ạch. 

Lý do đưa tới số nợ khủng khiếp kể trên nếu liệt kê ra cũng chẳng làm người dân bất ngờ, bởi phần lớn đều đến từ bộ máy quản lý yếu kém, thiếu năng lực, lại hay tham nhũng và đẻ ra lắm thứ để ăn tiền thuế và các loại tài sản có thể vơ vét được cho cá nhân. Nói cách khác, thành công thì ít, bại sự có thừa.